Ống kính máy ảnh có khá nhiều con số và trong số này thường gây khó hiểu và nhầm lẫn, đặc biệt là những người mới bắt đầu. Nhưng những con số này lại khá quan trọng trong lúc sử dụng, vậy những con số trên ống kính máy ảnh có ý nghĩa gì? Chúng ta cùng tìm hiểu ngay sau đây nhé!
Những con số trên ống kính máy ảnh có ý nghĩa gì?
Phụ thuộc vào độ tuổi của ống kính mà bạn đang xem, sẽ có những ký hiệu khác nhau hiện ra. Trong phần này, tôi sẽ đề cập đến những con số thường xuất hiện trên các ống kính mới hơn, tuy nhiên xin lưu ý rằng nhiều con số đó cũng vẫn áp dụng cho các ống kính thuộc thế hệ trước!
Độ dài tiêu cự
Ống kính có khả năng zoom được thiết kế với một vòng điều chỉnh. Khi bạn xoay vòng này, ống kính sẽ tự động hoạt động để phóng to hoặc thu nhỏ hình ảnh mà bạn đang muốn chụp.
Xung quanh vòng điều chỉnh đó, thường có các chỉ số về tiêu cự được hiển thị rõ ràng. Chẳng hạn, nếu như ống kính của bạn là loại kính zoom với thông số 70-200mm giống như ống kính mà tôi đang sử dụng (ở hình dưới đây), thì bạn sẽ thấy những đường chia từ 70mm cho đến 200mm. Hiện tại, tôi đang điều chỉnh ở khoảng 100mm.
Nếu bạn sử dụng ống kính prime hoặc ống kính cố định, bạn sẽ không có vòng zoom. Ống kính của bạn sẽ chỉ hiển thị tiêu cự trên thân ống kính, như bạn có thể thấy trên ống kính 85mm của tôi:
Khẩu độ tối đa
Khẩu độ tối đa là mức mở lớn nhất của ống kính. Khẩu độ càng lớn thì số f càng nhỏ (vd: f/2.8 rất rộng, f/22 hẹp).
Khẩu độ lớn như f/2.8 hay f/1.8 được ưa chuộng do khả năng chụp trong ánh sáng yếu với tốc độ nhanh. Những ống kính chất lượng, thường giá cao, có khẩu độ tối đa lớn.
Cần chú ý, một số ống kính zoom có khẩu độ không cố định, thay đổi theo tiêu cự (vd: f/3.5-6.3).
Hầu hết ống kính hiện nay đều ghi khẩu độ tối đa trên thân máy, có thể tìm thấy ở:
- Phía trên ống kính
- Mặt trước tại vòng lọc
Trong hình dưới, hai ống kính Tamron 17-35mm và Canon 85mm của tôi có ghi “12.8-4” và “11.8”.
Ý nghĩa của điều này là gì? Rất đơn giản, khẩu độ tối đa của ống kính 85mm là f/1.8, trong khi với ống kính zoom Tamron, khẩu độ tối đa sẽ giảm từ f/2.8 xuống f/4 khi bạn phóng to (zoom). Cụ thể, khi tôi sử dụng ống kính ở khẩu độ rộng nhất với tiêu cự 17mm, tôi có thể điều chỉnh khẩu độ lên đến f/2.8. Tuy nhiên, nếu tôi thu nhỏ hình ảnh đến 35mm, khẩu độ tối đa sẽ giảm xuống còn f/4.
Sự thay đổi về khẩu độ tối đa như vậy khá phổ biến ở các ống kính kit, đặc biệt là những ống kính kit có dải tiêu cự rộng như 28-300mm hoặc 18-200mm.
Phạm vi lấy nét
Trên một số ống kính, không phải tất cả, bạn sẽ thấy một khoảng cách được hiển thị, thường có hai thang đo: feet và mét. Những con số này cho biết vị trí mà ống kính của bạn đang lấy nét.
Ở một đầu của thang đo sẽ có biểu tượng vô cực, trong khi ở đầu kia là khoảng cách lấy nét tối thiểu (tức là khoảng cách gần nhất mà ống kính có thể đạt được độ nét).
Nhìn vào hai ống kính dưới đây, bạn sẽ nhận thấy thang đo khoảng cách trên ống kính 70-200mm (bên trái) nằm dưới tấm bảo vệ, cho thấy ống kính đang được lấy nét giữa 10 mét và vô cực. Trong khi đó, thang đo trên ống kính 17-35mm (bên phải) tọa lạc trên vòng lấy nét, cho thấy ống kính đang lấy nét khá gần, khoảng 0,5 mét.
Đường kính của ống kính
Mỗi ống kính đều có một đường kính và khoảng cách tâm của nó. Đường kính này cũng liên quan đến kích thước của bộ lọc (nếu đường kính bộ lọc không phù hợp với đường kính của ống kính, nó sẽ không thể vặn chặt vào mặt trước của ống kính).
Bạn sẽ thấy thông số đường kính ống kính được in ở phần đầu của ống kính (thường nằm ở mép ống kính), phía trước là biểu tượng giống như số 0 bị gạch ngang.
Vì vậy, cho ống kính trong hình ảnh trên, kích thước đường kính là 77mm. Nếu tôi muốn sử dụng bộ lọc phân cực hoặc bộ lọc trong suốt, tôi cần phải chọn một bộ lọc có đường kính tương ứng.
Thêm vào đó, bạn cũng có thể xác định kích thước đường kính của ống kính từ mặt sau của nắp ống kính, như được hiển thị ở trên.
Vòng khẩu độ (trên những ống kính lấy nét thủ công)
Các ống kính mới thường điều chỉnh khẩu độ thông qua máy ảnh. Tuy nhiên, trong thời kỳ sử dụng phim, bạn sẽ thiết lập tốc độ màn trập trên máy ảnh và điều chỉnh khẩu độ trực tiếp trên ống kính (thông qua vòng khẩu độ).
Do đó, trong khi các ống kính hiện đại ít khi có vòng khẩu độ, bạn sẽ dễ dàng tìm thấy chúng trên nhiều mẫu ống kính cổ điển. Vòng khẩu độ thể hiện các cài đặt khẩu độ khác nhau, như hình dưới đây.
Bằng cách xoay vòng, bạn có thể điều chỉnh kích thước khẩu độ mở ra hoặc thu vào.
Cần lưu ý rằng nhiều ống kính hiện đại có tích hợp vòng điều chỉnh khẩu độ; Fujifilm được biết đến với đặc điểm này, cùng với các thương hiệu khác cũng cung cấp ống kính lấy nét thủ công (như Samyang).
Thang đo khoảng cách siêu tiêu cự (trên những ống kính đời cũ)
Thang đo khoảng cách siêu tiêu cự giúp bạn xác định độ sâu trường ảnh của một cảnh, dựa trên tiêu cự, điểm lấy nét và khẩu độ cụ thể.
Hầu hết các ống kính zoom không có thang đo khoảng cách chính xác (do độ sâu trường ảnh thay đổi tùy theo tiêu cự). Tuy nhiên, nếu bạn sở hữu ống kính cố định – đặc biệt là phiên bản cũ – bạn có thể nhận thấy một vòng số bổ sung trên thân ống kính, như trong hình dưới đây.
Lưu ý rằng, trong hình ảnh, bạn có thể thấy ba bộ số:
- thang đo khoảng cách
- thang đo khoảng cách siêu tiêu cự
- vòng khẩu độ thực sự thiết lập khẩu độ của ống kính
Và đây là thiết kế. Thang đo khoảng cách siêu tiêu cự sử dụng thang đo khoảng cách để hiển thị độ sâu trường ảnh mong đợi. Sau đây là cách thức hoạt động:
Đầu tiên, hãy lấy nét ống kính và thiết lập khẩu độ. Sau đó, hãy xem thang đo khoảng cách siêu tiêu cự và tìm khẩu độ bạn chọn ở cả hai bên của đường màu đỏ. Cuối cùng, hãy xem khoảng cách lấy nét tương ứng với khẩu độ – đây sẽ là giới hạn độ sâu trường ảnh gần và xa của bạn.
Hy vọng qua bài viết này các bạn có thể hiểu rõ hơn về những con số trên ống kính máy ảnh có ý nghĩa gì và cảm thấy tự tin hơn khi nhìn vào những ống kính của mình. Chúc các bạn thành công!
